28 april 2010

Hoe veilig zijn onze verzorgingsproducten nu eigenlijk ?



Groene natuurlijke producten worden vaak veiliger geacht. Maar wanneer is een verzorgingsproduct nu écht veilig ? De groene gedachte is nog steeds hype en dé trend in onze maatschappij. Zowel in Europa als in de Verenigde Staten. Zo lanceerde EWG, een Amerikaanse milieuwerkgroep, in 2004 een online veiligheidsgids voor cosmetica: SKIN DEEP.

Maar wie nu dacht zijn heil te zoeken bij de Skin Deep database om op te zoeken of zijn/haar favoriete cosmeticaproduct veilig is, neemt volgens Dene Godfrey, een groot risico.

Heel wat internationale formulators, scheikundigen, fabrikanten, importeurs, distributeurs, ... van cosmetische producten beamen echter zijn argumenten. Daarom hebben ze samen een internationale campagne opgezet om op basis van wetenschappelijk bewijs de consument op een betrouwbare, eerlijke manier en zonder angst aan te jagen, te informeren.

Laat het echter vooral duidelijk zijn dat EWG een Amerikaanse organisatie is. Doch wordt hun Skin Deep database ook vaak geraadpleegd door bewuste Belgische en Nederlandse consumenten die de veiligheid van hun verzorgingsproducten willen controleren.

Hierna vindt u een de Nederlandse vertaling van de verklarende nota waarin Dene Godfrey zijn standpunt verduidelijkt.

Originele tekst (Engels) door Dene Godfrey
Nederlandse vertaling door Bo Van der dood


Skin Deep
Scratching Below The Surface

Op de EWG website:

"De missie van de Environmental Working Group (EWG) is de kracht van de openbare informatie te gebruiken om de volksgezondheid en het milieu te beschermen. EWG is een 501(c)(3) non-profit organisatie, opgericht in 1993 door Ken Cook en Richard Wiles.

In 2002 hebben we het EWG Action Fund gesticht, een 501 (c) (4) organisatie die pleit op Capitol Hill voor een gezondheidsbeschermend beleid en subsidieverschuivingen.

EWG is gespecialiseerd in het verstrekken van nuttige hulpmiddelen (zoals Skin Deep en de Consumentengids voor pesticiden in voedingsmiddelen) voor de consument en eveneens om druk uit te oefenen om het nationaal beleid te veranderen."


Uit de Skin Deep home pagina:

"In 2004 lanceerden we Skin Deep, een online veiligheidsgids voor cosmetica en producten voor persoonlijke verzorging. Ons doel was verder te gaan daar waar bedrijven en de overheid stoppen: bedrijven mogen bijna alle ingrediënten die ze willen, gebruiken en onze regering verplicht deze bedrijven niet om de producten te testen voor ze verkocht worden. De EWG wetenschappers bouwden Skin Deep als een unieke bron, een vereniging van onze eigen ingrediëntenlijst voor persoonlijke verzorgingsproducten met meer dan 50 databases i.v.m. giftigheid en wetgeving hieromtrent.

Nu, na vier jaar en een derde grote update, biedt onze Skin Deep database u een gemakkelijk te raadplegen veiligheidsbeoordeling voor bijna een kwart van alle producten op de markt – nl. 54.866 producten met 8.983 ingrediënten. Met ongeveer een miljoen bekeken pagina's per maand is Skin Deep 's werelds grootste en meest populaire veiligheidsgids voor producten."


De doelstellingen, van zowel de EWG en hun Skin Deep database, zijn lovenswaardig – wie zou immers niet akkoord kunnen gaan met het feit dat cosmetica veilig zouden moeten zijn ? Ik betwijfel dat elke verantwoordelijke fabrikant ooit bewust hun klanten in gevaar zou willen brengen door producten op de markt te brengen die niet veilig zouden zijn voor het beoogde gebruik. EWG houdt vol dat er quasi geen wetgeving in de VS zou bestaan voor cosmetica, maar niets is minder waar. De FDA eist dat de fabrikanten producten op de markt brengen die veilig zijn voor de menselijke gezondheid en, ook al is er niet direct eenzelfde wettelijk niveau zoals bvb in de Europese Unie, is het niet correct te zeggen dat cosmetica niet gereglementeerd zouden zijn. De EWG / Skin Deep bevorderen zichzelf tot kampioenen in veiligheid (bedoeld in cosmetica in dit stuk), maar dit is eigenlijk niet wat ze zijn.

De database gebruikt een indrukwekkende reeks nummers (van producten en gegevensbronnen) en een imposant uitziende hoeveelheid gedetailleerde uitleg over hoe hun classificatiesysteem werkt, waaronder enkele ingewikkeld uitziende formules. Voor meer details, klik op:

www.cosmeticsdatabase.com/about.php#3

De pijlers van dit systeem zijn de volgende:

"Gevaren (ongerustheid) indeling. We ontwikkelden gevarencategorieën die een synthese van bekende en vermoede gevaren vertegenwoordigen t.a.v. ingrediënten en producten. De beoordelingen van het gevaar in Skin Deep worden ingedeeld in lage, matige of hoge ongerustheidscategorieën, met een numerieke rangschikking die varieert van 0 (lage) tot 10 (hoge ongerustheid).

Data kloof indeling. We ontwikkelden een indeling in categorieën in Skin Deep, om te beschrijven hoe lage gevarenscores, gekoppeld aan bepaalde ingrediënten of producten, zijn gebaseerd op afdoende gegevens die de veiligheid, of in het andere uiterste juist een gebrek aan gegevens, het gevaar aantonen of weerleggen. De gegevenskloofindeling wordt in Skin Deep voorgesteld door een numeriek percentage variërend van 100% (volledig ontbreken van gegevens over de veiligheid) tot 0% (volledige gegevens over de veiligheid)."


Reeds verschillende bezwaren komen naar voor:

1. Het is niet mogelijk (althans niet zonder een hoge mate van subjectiviteit) om een numerieke waarde aan een gevaar toe te wijzen. Een gevaar is een gevaar. Het is niet logisch om een zeer bijtend middel te vergelijken met iets dat giftig is bij inname - dit is hetzelfde als appels met peren vergelijken.

2. Op wiens gezag wordt "vermoedelijk" gevaar bepaald. Nogmaals, dit is zeer subjectief. Als er geen gegevens zijn, hoe is het dan mogelijk om een gevaar te vermoeden ?

3. Hoe is het mogelijk om een gegevenskloof empirisch in te delen ? De invloed van elke gegevenskloof is volledig afhankelijk van de aard van de ontbrekende data.

4. Ze doen volgende uitspraak : "Een gevarenscore met ‘lage ongerustheid‘ (afgebeeld met een groene cirkel in Skin Deep) kan in deze categorie worden ingedeeld omdat definitieve gegevens juist de veiligheid aantonen, of omdat enig veiligheidsonderzoek ontbreekt waardoor de gevaren ervan aan het licht zouden kunnen komen.” Hoe kan afwezigheid (of quasi afwezigheid) van gegevens ooit gevaren aan het licht brengen ?

5. Ze beweren “veiligheidsscores” aan te bieden. Maar dit doen zij niet ! Zij bieden enkel mogelijke gevaren aan.


Bekijken we de database van dichtbij, meer specifiek naar de verschillende producten en hun gevarenscore, vinden we veel voor de hand liggende punten. Er is een groep van nauw verwante samenstellingen met een toegewezen gevarenscore die tegenovergesteld is aan hun ware, relatief gevaarlijke aard. Er zijn voorbeelden van dezelfde chemicaliën die onder twee verschillende namen voorkomen met verschillende gevarenscores.

Een woord dat veel voorkomt in deze discussie, en in de Skin Deep database, is: “gevaar”. En hierin schuilt nu juist het fundamentele probleem bij Skin Deep. Zij is volledig gebaseerd op gevaar, met geen enkele poging om het risico te evalueren. Het is niet mogelijk om veiligheid te evalueren op basis van gevaar alleen. Als er een chemische stof zou bestaan waarvan slechts één enkele molecule voldoende zou zijn om een mens te doden, dan zou deze stof kunnen omschreven worden als uiterst schadelijk. Indien slechts één molecule van deze chemische stof werkelijk zou bestaan dan is de kans op blootstelling aan de mens, en dus ook het risico voor zijn gezondheid, te verwaarlozen. Ik maak gebruik van een extreem voorbeeld om de relatie tussen gevaar en risico beter uit te leggen, en dat kan worden samengevat als volgt:


RISICO = GEVAAR x BLOOTSTELLING


Omdat de database enkel het gevaar van een bepaald ingrediënt benadrukt, kan de consument op geen enkel mogelijke wijze het werkelijke risico van zijn aanwezigheid in een cosmetisch product kennen. In ons dagelijks leven beoordelen we nochtans voortdurend, meestal onbewust, risico’s. Als we alle gevaren, zonder aan de risico’s te denken, willen vermijden dan zouden we nooit een weg oversteken of in ons huis blijven. (De meeste ongelukken gebeuren immers thuis, dus er is wel degelijk een associatie tussen gevaar en thuisblijven.) Zoals het onzin is om ons leven te leiden met zo’n risico-evaluatie, is het even onzinnig een bepaalde chemische stof te vermijden zonder het risico ervan in te schatten. Het kan zelfs zo zijn dat een hoge blootstelling aan een product met een nulscore in Skin Deep, minder veilig is dan een lage blootstelling aan een product met een score 10 in diezelfde database. Daarom juist biedt deze database geen bruikbare informatie over de veiligheid van cosmetica en is ze misleidend voor consumenten.

Aangaande gevaar is het mogelijk, rekening houdend met een correcte dosis en gebruikswijze, een gevaar voor ELKE chemische stof, natuurlijk of synthetisch, te creëren. Als iemand besloot een inhalatiestudie t.a.v. een bepaalde chemische stof uit te voeren, hetzij in damp, nevel of poedervorm, zou dit de dood veroorzaken.De enige stof die dit effect niet zou hebben, is lucht (niettegenstaande de afzonderlijke bestanddelen van lucht eveneens de dood veroorzaken). Zelfs het te snel inhaleren van te veel lucht kan duizeligheid en bewusteloosheid tot gevolg hebben. Derhalve is elke chemische stof dus gevaarlijk.

Als lichte verstrooiing, stel ik u voor de extreme gevaren van diwaterstofmonoxide te onderzoeken en door te klikken op de link hierna:

www.snopes.com/wetenschap/dhmo.asp

Het behandelen van de leemten in gegevens is bijzonder zorgwekkend. Dit is, zoals reeds eerder aangehaald, zeer subjectief. Sommige ingrediënten met 100% gebrek aan gegevens krijgen een 0-score toegewezen en andere krijgen een score 3 of hoger. Hoe is het mogelijk een score toe te kennen indien er geen gegevens rond gekend zijn? Het is heel goed mogelijk dat heel wat bedrijven, dwepend met de 0-gevarenscore bij Skin Deep, producten ontwikkelen op basis van specifieke ingrediënten met een 0-gevarenscore ten voordele van hun marketing. Er is zeker wel één bedrijf dat gebruik zal maken van deze aanpak. Dit wil zeggen dat producten worden gemaakt op basis van ingrediënten zonder veiligheidsgegevens. Gezien het feit dat EWG grote ruchtbaarheid geeft aan haar claim dat de VS cosmetica niet reguleren, is het dan wel verstandig van hen deze praktijken, zij het stilzwijgend, aan te moedigen?

Het gebruik van een gevarenclassificatie alleen, stelt Skin Deep in staat ongerustheid bij de consumenten uit te lokken. Zonder deze ongerustheid zouden ze immers maar weinig donaties krijgen.

Een ander citaat uit de EWG-site is:

"Volgens de federale wetgeving kunnen bedrijven vrijwel alles wat ze willen in producten voor persoonlijke verzorging stoppen, en velen van hen doen dat dan ook. Kwik, lood en placenta-extract. Al deze en vele andere gevaarlijke materialen bevinden zich in producten die miljoenen Amerikanen, inclusief kinderen, elke dag gebruiken, " zegt Jane Houlihan, Vice President Research bij EWG.

Dit wijst er sterk op dat kwik en lood bewust worden toegevoegd aan cosmetische producten wat (op enkele kwik-gebaseerde producten na die de huid bleken) helemaal niet waar is. Nogmaals, deze opmerking focust zich enkel op gevaar. Ik geef geen commentaar op placenta-extract daar ik, in de eerste plaats, niet weet waarom iemand dit zou willen gebruiken en ik de mogelijke risico’s niet ken bij het gebruik ervan. Maar eigenlijk is dit meer een bewijs van het manipuleren van informatie met als doel consumenten op een misleidende manier bang te maken.

Op de Expo West 2010 (de grootste beurs voor natuurlijke producten in Amerika) had de Skin Deep Safety Review Groep van de Environmental Working Group (EWG) een stand waar een spandoek hing met volgende tekst: ‘Als je het niet kan uitspreken, kan het niet veilig zijn” !

Volgens deze logica moet alles wat je KAN uitspreken, veilig zijn. Probeer “waterstofcyanide”.


Nog twee laatste citaten uit de Skin Deep website:

"Dit scoresysteem houdt geen rekening met individuele gevoeligheden of verschillen in de ernst van verschillende gezondheidspunten binnen een bepaalde categorie."


En aan het hoofd van de gevarenscore van elk product :

"Gezien de onvolledige informatie die door bedrijven en de overheid is ter beschikking gesteld, verschaft EWG extra informatie over ingrediënten voor verzorgingsproducten vanuit gepubliceerde wetenschappelijke literatuur. De grafiek hieronder geeft aan dat onderzoeksstudies hebben aangetoond dat blootstelling aan één of meer ingrediënten in dit product – en niet het product zelf - de aangegeven effect(en) op de gezondheid veroorzaken in de studies die door Skin Deep onderzoekers werden gerecenseerd. De werkelijke gezondheidsrisico's, indien aanwezig, zullen variëren, afhankelijk van het blootstellingsniveau aan het ingrediënt en individuele gevoeligheid – informatie is niet beschikbaar in Skin Deep. "(Mijn vetgedrukt, is niet van Skin Deep)


Kijkt de gemiddelde consument die de database raadpleegt ook naar deze aansprakelijkheidsbeperkingen, laat staan begrijpen dat de scores enkel verwijzen naar de afzonderlijke ingrediënten en dat de informatie over de EIGENLIJKE gezondheidsrisico’s van het product in kwestie niet beschikbaar is in Skin Deep?


Samengevat: de Skin Deep database biedt geen enkel inzicht in de werkelijke gebruiksveiligheid van cosmetische producten. Sterker nog, door het gebruik te stimuleren van ingrediënten zonder ondersteunende toxiciteitsgegevens, brengen ze de gezondheid van de consumenten, die ze nu juist proberen te beschermen, in gevaar. Deze database moet ingrijpend gewijzigd (en verbeterd) worden om beter zijn werkelijke waarde te reflecteren, of gesloten worden.


Dene Godfrey, 20/4/2010

Nederlandse vertaling door Bo Van der dood